Belang van Sport en bewegen voor ouderen door de bril van een projectleider seniorensport
Seniorensportleiders zouden hun baan moeten kunnen maken van het vak
Esther Witte is projectleider bij SportDrenthe in team Meedoen. Sinds ze begonnen is in 1998 zet ze zich in voor de doelgroep senioren. Ze heeft nog een aantal andere doelgroepen in haar takenpakket gehad, maar de doelgroep ouderen is volgens haar het meest interessant en dankbaar. Dit maakt het werk voor deze doelgroep extra leuk. Ze heeft een hele poos geleden zelf haar MBvO diploma behaald op het CIOS in Heereveen. Esther is een van de grondleggers van het Visiedocument dat in het voorjaar van 2022 is geschreven.
Bewegen is belangrijk
“Bewegen voor senioren is belangrijk omdat in mijn ogen iedereen op een gezonde manier oud moet kunnen worden. Iedereen moet de beweegactiviteit kunnen doen waar je blij van wordt. Het maakt niet uit welke activiteit, als je maar beweegt met plezier! Wel is het belangrijk dat senioren goed begeleid worden door gekwalificeerde docenten. Als je het hebt over wandelen en fietsen niet, maar als het gaat over sport en bewegen in een zaal, fitnessruimte, zwembad of in groepsverband wel. Een docent moet opgeleid zijn om uiteindelijk de doelen van een senior te kunnen realiseren en iedereen op zijn/haar eigen manier fitter te maken. Dat kun je niet verwachten van een vrijwilliger. Ze moeten goede kennis en ervaring hebben van en met de doelgroep. Je hebt te maken met andere problematieken dan bij kinderen dus daar moet je wel kennis van hebben.
Sociale contacten zijn extra belangrijk voor deze doelgroep, samen dingen doen en gezelligheid staan voorop. En daarnaast kunnen ouderen hun ei kwijt over andere dingen die ze meemaken. Hier moet je als docent ook op in kunnen spelen met de lesinhoud die je aanbiedt.”
Juist nu ontzettend belangrijk!
“Sinds de landelijke ondersteuning weggevallen is, is er geen algemene organisatie die de coördinatie op zich neemt. Er moet voor gezorgd worden dat iedereen die het nodig heeft een plekje kan vinden bij een passende opleiding. Daarnaast moeten de opleidingen actueel blijven. Ook moet er bekendheid gegeven worden aan de opleidingen die er zijn zodat er nieuwe aanwas blijft komen. Er worden tegenwoordig zoveel zorgkosten uitgegeven. Dat wordt alleen maar meer gezien de vergijzing in Nederland. We moeten meer investeren in de voorkant zodat er aan de achterkant minder problemen ontstaan. Veel medische zorg kan voorkomen worden door mensen zo lang mogelijk in beweging te houden.
Mijn eigen vader ging op 65-jarige leeftijd met pensioen, na het uitvoeren van een zeer actief beroep. Na een half jaar kon hij de trap niet meer op. Hij moest eigenlijk gaan bewegen en dat is hij gaan doen bij een GALM groep in de buurt. Een half jaar nadat hij ging bewegen kwam hij weer de trap op en kon hij veel meer. Hij is nu op zijn 84e nog hartstikke fit en gezond en doet nog steeds mee in de groep. Prachtig toch!”
Van prestatie naar gezondheidswinst en sociale interactie
“Je krijgt een hele andere kijk op de doelstellingen van ieder individu. Het wedstrijdelement wordt minder belangrijk en het sociale element wordt belangrijker. Bij de kwetsbaardere doelgroep is het natuurlijk extra belangrijk dat er kennis is van aandoeningen die op oudere leeftijd kunnen voorkomen. Je gaat bij Senioren veel meer uit van hun niveau en je lessen vul je in met thema’s als kracht, lenigheid en balans. Bij kinderen gaat het veel meer om de motoriek en de grondvormen van bewegen.
Ik weet nog heel goed dat ik een collega had die begon met een hardloopgroep voor senioren. Hij moest ontzettend wennen aan het feit dat ze vooral lekker veel met elkaar aan het kletsen waren en helemaal niet met presteren. Hij moest op dat moment als lesgever bedenken waar de behoeften van de groep lag. Niet meer op prestatie maar meer op gezelligheid en samen bezig zijn. De docent moet zich aanpassen aan de deelnemers en niet andersom. Het gaat meer om gezondheidswinst en sociale interactie dan om prestatie. Om dit in te zien heb je de juiste opleiding nodig!”
Op tijd beginnen met kennis maken
“We moeten zorgen dat er in het eerste en tweede jaar van (sport)opleidingen ook aandacht is voor deze doelgroep. Er wordt vooral aandacht besteedt aan jeugd en kinderen. Je hebt het hier ook over volwassenen die anders willen bewegen omdat ze bijvoorbeeld last hebben van een chronische aandoening. Je moet dus veel meer kijken naar wie je voor je hebt en niet uitgaan van de sport en dat vergt een andere kijk op lesgeven.”
“Mijn droom is dat in alle sport- en beweegbeleid in Nederland seniorensport meegenomen is en dat het vak gewaardeerd wordt. Daarnaast moet je je kunnen bijscholen als docent. Mensen moeten hun baan kunnen maken van het vak. Iedereen moet in beweging kunnen komen, of dat nou de marathonloper is of een senior die op de stoel wil bewegen. Iedereen kan op zijn eigen manier en niveau gezonder en fitter worden.”
We moeten samenwerken!
“We hebben het visiedocument geschreven omdat het zo belangrijk is dat sport en bewegen, welzijn en zorg en onderwijs met elkaar samenwerken. Naast dat de docenten een goede baan moeten kunnen hebben. Dan is er geen onderscheid in gezondheidsbeleid, sportbeleid en sociaal beleid. Ik maakte me wat dat betreft heel erg zorgen over het opleiden en scholen van het kader, maar ik zag ook kansen. Hoe breng je die zorgen en kansen nu bij elkaar? Hoe vragen we aandacht bij gemeenten, wethouders, VWS en andere partijen? In een maatschappij waarin het wel nodig is om zelfredzaam te zijn moeten ook mogelijkheden geboden worden om dat te kunnen blijven. Er is een grote groep die zichzelf redt maar ook een grote groep die we als seniorensportleiders kunnen helpen. Heel veel kwetsbare senioren komen niet voor zichzelf op en hoe blijven de mogelijkheden voor hen dan wel bestaan? We moeten dit vraagstuk vanuit meerdere domeinen samen aanvliegen zodat de mensen daar uiteindelijk profijt van hebben. “