Sinds 2022 draait het project Wereldmeiden – Wereldgozers MDT in verschillende gemeenten in Nederland. In dit project laten jongeren tussen de 14 en 28 jaar, die in Nederland geboren zijn, jongeren met een vluchtelingenstatus kennismaken met het sport- en beweegaanbod binnen hun gemeente. Dit gebeurt o.a. via een sportcarrousel en het samen langsgaan bij sportverenigingen.
Wat is de insteek van Wereldmeiden – Wereldgozers MDT? Op een gezonde, leuke en sportieve manier elkaar én elkaars cultuur leren kennen, nieuwe sociale contacten op doen en de jongeren kennis laten maken met de sport en de sportinfrastructuur in Nederland. Het project wordt ook goed ontvangen door de jongeren zelf. Uit onderzoek van Mulier Instituut uit 2024 blijkt namelijk dat het project zowel door deelnemers als buddy’s zeer positief wordt beoordeeld. Zij geven het project gemiddeld een cijfer tussen de 7,5 en 8,9.
Bijna alle provinciale sportorganisaties leveren een bijdrage aan dit project, bijvoorbeeld door provinciale en/of gemeentelijke coördinatie. In dit artikel kijken we samen met Rian Spaan en Maxime Smits (SSNB), Alex van de Vosse (Sportnetwerk Overijssel) en Miranda Wassink (Gelderse Sport Federatie) naar hun rol binnen en de impact van Wereldmeiden – Wereldgozers MDT en hoe Sportkracht12 bijdraagt aan onderlinge samenwerking.
In Noord-Brabant wordt het project in drie gemeenten met succes uitgevoerd: Roosendaal, Eindhoven en Land van Cuijk. Rian Spaan, provinciaal coördinator, is zeer trots.
“Er hebben in totaal al meer dan 80 jongeren met een vluchtelingenstatus in drie gemeenten meegedaan aan dit project én er hebben ook zo’n 80 buddy’s deze jongeren meegenomen naar de verschillende sportclubs”.
Rian Spaan, provinciaal coördinator Noord-Brabant
In gemeente Roosendaal en Eindhoven zijn zelfs al verschillende extra rondes gedraaid, omdat de vraag vanuit de jongeren hoog was. Maxime Smits, lokale projectleider in gemeente Roosendaal, vertelt: “Door die sportieve activiteiten merken we dat het voor de jongeren met vluchtelingenstatus steeds gemakkelijker gaat om hun plekje te vinden in onze samenleving. In gemeente Roosendaal vinden we daarnaast ook nog eens gelijk de goede verbinding met de verenigingen”.
Dat het project jongeren uitnodigt tot meer en blijvend bewegen, wordt ook in gemeente Eindhoven opgemerkt. Zo zijn vier oud-deelnemers eind voorjaar 2024 na het traject Wereldgozers lid geworden van voetbalvereniging VV Gestel, na wat ondersteuning vanuit de lokale buurtsportcoach. Een jaar later is deze groep al gegroeid tot meer dan 15 jongeren.
Binnen de provincie Gelderland hebben inmiddels al 14 rondes in 5 verschillende gemeenten plaatsgevonden. Miranda Wassink, provinciaal coördinator: “Sporten en bewegen wordt gezien als een krachtig middel voor diverse doeleinden. De gemeenten die aanhaken, geven aan dat ze merken dat het sporten en bewegen mooie kansen biedt om een isolement te doorbreken. Daardoor heeft het project een positieve invloed op zowel gezondheid, participatie als het opdoen van nieuwe sociale contacten”.
Binnen de Gelderse gemeenten merken ze ook op dat er, naarmate de tijd verstrijkt, tijdens het sporten en bewegen onderling steeds meer verbinding ontstaat tussen de jongeren.
“Tijdens dit maatjesproject leren de jongeren heel veel van en over elkaar. Successen worden met elkaar gevierd, maar er wordt ook samen gebaald wanneer het even niet gaat zoals ze misschien van tevoren hadden gedacht. De jongeren worden gedurende het project steeds energieker en er hangt een positieve sfeer. Hierdoor groeit het vertrouwen van de jongeren en ontstaat er steeds meer motivatie om ook aan andere activiteiten deel te gaan nemen”
Miranda Wassink, provinciaal coördinator Gelderland
Alex van de Vosse ziet ook in de provincie Overijssel dat het project succesvol is. Inmiddels hebben er, verdeeld over 6 gemeenten, al meer dan 25 rondes gedraaid. Alex vertelt over dit succes: “Het project is een win-win; enerzijds geeft het project jongeren een zinvolle invulling van hun maatschappelijke diensttijd en anderzijds helpt het jonge vluchtelingen te ‘landen’ in Nederland. Door samen te sporten, voelen zij zich sneller thuis in Nederland. Als provinciale sportorganisatie hebben wij hierin een coördinerende rol. De uitvoering ligt echter bij lokale partijen. In de praktijk zijn dit veelal welzijns- en onderwijsinstellingen”. Het werken met lokale partijen, zorgt ervoor dat de doelgroep gemakkelijker gevonden en aangespoord wordt om mee te doen aan dit project.
Ondanks het succes van het project, zijn er nog voldoende onderdelen waarop winst te behalen valt. Een aantal provinciale coördinatoren, waaronder in Noord-Brabant, valt bijvoorbeeld op dat er nog een slag kan worden geslagen in het structureel in beweging houden van de jongeren na afloop van deelname aan Wereldmeiden – Wereldgozers MDT. Zij geven daarbij aan dat de doorstroom naar bestaand sport- en beweegaanbod namelijk nog niet altijd voldoende plaatsvindt, ondanks dat de gemeenten mogelijke drempels hiervoor proberen te verlagen (bijvoorbeeld financiële drempels door Stichting Leergeld, Jeugdfonds Sport & Cultuur en/of een andere dergelijke meedoenregeling).
Sportkracht12 gelooft dat intensieve(re) samenwerking tussen de buurtsportcoaches en welzijns- en onderwijsorganisaties eraan kan bijdragen dat de jongeren met een vluchtelingenstatus blijven bewegen. De buurtsportcoach is met diens netwerk uitermate geschikt om, samen met de jongeren, op zoek te gaan naar dé plek waar ze zich thuis voelen en kunnen blijven sporten en bewegen.
De provinciale sportorganisaties zijn, door hun netwerk en ervaring, uitermate geschikt om binnen de provincies de rol als provinciaal coördinator uit te voeren. Ze dienen als een verbinder en vertaler van landelijke projecten naar (passende) lokale uitvoering. Andersom kunnen zij, door hun contact met de lokale uitvoering, op landelijk niveau (praktische) verbeterslagen doorvoeren. De provinciale sportorganisaties vinden samenwerking in Sportkracht12 en hierdoor zijn er korte lijntjes tussen de provinciaal coördinatoren van dit project. Bijvoorbeeld om onderling ervaringen en kennis te delen en een bijdrage te leveren aan de uitvoering van het project.
Na maanden van onzekerheid over het voortbestaan van Maatschappelijke Diensttijd, kwam begin dit jaar goed nieuws naar buiten: we gaan door! Dit betekent dat er een mogelijkheid is dat het project Wereldmeiden – Wereldgozers MDT ook vanaf 2026 doorgang blijft vinden. Hiervoor wordt op dit moment door Huis voor Beweging een aanvraag geschreven. Sportkracht12 hoopt dat dit project ook in 2026 doorgang blijft vinden.
“Het is belangrijk dat projecten als Wereldmeiden – Wereldgozers blijven bestaan. Jongeren nemen namelijk vanuit hun eigen persoonlijke ambities deel aan dit project. We zien hierbij lokaal prachtige resultaten ontstaan, waarbij jongeren met een migratieachtergrond en de Nederlandse jongeren samenwerken, samen sporten en bewegen en elkaar en elkaas cultuur (beter) leren begrijpen”,
Miranda Wassink, provinciaal coördinator Gelderland
Maatschappelijke Diensttijd (MDT) is een initiatief van de Nederlandse Rijksoverheid, in samenwerking met jongeren en organisaties uit verschillende sectoren van de samenleving. Dit initiatief daagt jongeren uit om zich in te zetten voor de maatschappij, terwijl zij tegelijkertijd persoonlijke vaardigheden ontwikkelen en hun netwerk uitbreiden. Meer informatie over Maatschappelijke Diensttijd vind je hier.
Het project Wereldmeiden – Wereldgozers is één van de vele landelijke projecten die via (het netwerk van) Sportkracht12 provinciaal en lokaal succesvol wordt uitgerold. Heb jij als landelijke partij een project dat je provinciaal of lokaal succesvol tot uitvoering kan brengen? Wij helpen je graag verder! Neem hiervoor contact met ons op via info@sportkracht12.nl
De sportsector start nu al met agenderen van belangrijke thema’s voor de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar. Omdat de lokale verkiezingsprogramma’s in deze periode geschreven worden, is vanaf vandaag een AI-hulpmiddel beschikbaar: een online ‘schrijfcoach’ die met behulp van AI relevante lokale informatie verzamelt over sport. Denk aan gemeentelijke beleidsnota’s, informatie over accommodaties, gegevens over sportdeelname en de behoefte aan faciliteiten.
De schrijvers van lokale verkiezingsprogramma’s kunnen met de AI-tool op basis van politieke prioriteiten en lokale data een passend sporthoofdstuk opstellen. Daarbij worden tekstsuggesties gegeven voor de belangrijkste thema’s voor de sport: ruimte, toegankelijkheid en betaalbaarheid. De informatie achter de schrijfcoach is verzameld door mensen uit de sport, met kennis van de (lokale) sport en sluit daarom goed aan bij de praktijk.
De AI-schrijfcoach voor gemeentelijke politieke partijen is bedoeld om tussen alle andere grote uitdagingen ook effectief aandacht te vragen voor sport. In veel gemeenten is ruimte een probleem; zeker in groeiregio’s geldt vaak een wachtlijst om te kunnen sporten. In krimpregio’s is het juist een uitdaging om sport bereikbaar te houden voor iedereen; de accommodatie dreigt te verdwijnen als het dorp vergrijst. Dan kan het combineren van functies een oplossing zijn; denk aan (ouderen)zorg of onderwijs. Ook hierin kan de AI- schrijfcoach helpen met informatie en tekstadviezen bij het schrijven van lokale verkiezingsprogramma’s.
Ook biedt de AI-tool informatie over (subsidie)regelingen voor de lokale sport, het betrekken van groepen die achterblijven als het gaat om sportdeelname en specifieke aspecten en mogelijkheden binnen de gekozen gemeente.
Het AI-hulpmiddel is beschikbaar voor iedereen die geïnteresseerd is en de sport in zijn of haar gemeenten een warm hart toedraagt, maar richt zich speciaal op de schrijvers van gemeentelijke verkiezingsprogramma’s.
We leven in een tijd waarin we fysiek en mentaal ongezonder worden en te weinig bewegen. De toegankelijkheid van sport staat onder druk en de verschillen in onze samenleving worden groter. Benut daarom – juist nu – de kracht van sport voor een leefbare, gezonde en hechte samenleving. Sport biedt de betaalbare oplossing. Politiek, kom in beweging en zet sport structureel op de gemeentelijke politieke agenda. Investeer in:
Lees de uitgebreide input van de sportsector voor de lokale verkiezingsprogramma’s in deze brochure
Vanuit het expertteam Inclusie en Diversiteit zetten verschillende (sport)professionals zich dagelijks in om te zorgen dat iedereen in Nederland een fijne plek heeft om in beweging te komen. Dat is belangrijk, want sporten en bewegen is (nog steeds) niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid. Er zijn heel veel mensen die (in mindere of meerdere mate) drempels ervaren om in beweging te komen. Deze drempels zijn verschillend van aard, bijvoorbeeld omdat meedoen financieel niet haalbaar is. Of omdat de sportaccommodatie niet toegankelijk is voor iemand met een fysieke beperking of omdat er op de club te veel gebeurt om rustig te kunnen sporten of bewegen zonder overprikkeld te raken. Gelukkig kunnen we als sportprofessionals en sport- en beweegaanbieders bijdragen aan een fijne sport- en beweegomgeving voor iedereen.
Zo ook voor mensen met een hersenaandoeningen zoals Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH), AH(H)D, een angststoornis of depressie of een burn-out. In Nederland heeft bijna 1 op de 4 mensen een hersenaandoening, zo blijkt uit onderzoek van de Hersenstichting. Van die bijna vier miljoen mensen met een hersenaandoening, heeft een groot deel last van overprikkeling. En dat is niet vreemd, want het aantal prikkels dat onze hersenen dagelijks verwerkt is anno 2025 net zo hoog als het totaal aantal prikkels dat in het hele jaar 1800 moest worden verwerkt. De Hersenstichting vertelt daarbij dat er naar verwachting jaarlijks 130.000 tot 160.000 mensen bijkomen met een hersenaandoening of –letsel. In dit artikel staan we samen met Sanne van Mierlo (expert inclusief sporten & bewegen bij SSNB, lid van expertteam Inclusie & Diversiteit én ontwikkelaar van de scholing Prikkelarm Sporten & Bewegen) o.a. stil bij het belang van prikkelarm sporten en bewegen en het belang voor sportprofessionals kennis over dit thema te hebben.
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat bewegen een positief effect heeft op prikkelgevoeligheid. Daarnaast onderschrijven succesverhalen van inwoners, zoals die op de website van Uniek Sporten Brabant, de meerwaarde van prikkelarm sport- en beweegaanbod voor mensen die dit nodig hebben. Bewegen zorgt namelijk voor ontspanning (in het hoofd) door inspanning (in het lijf). Door kleine aanpassingen te doen bij bestaand sport- of beweegaanbod, wordt dit aanbod vervolgens al snel toegankelijk voor een (nog) grotere groep mensen.
Niet alleen het bewezen effect, maar ook een stijgende behoefte aan prikkelarm sport- en beweegaanbod, was voor Uniek Sporten Brabant een mooie aanleiding om aan de slag te gaan met dit onderwerp. Via Uniek Sporten Brabant (een initiatief van de provincie Noord-Brabant waarvoor SSNB ieder jaar verschillende opdrachten uitvoert) werd onderzoek gedaan met als centrale vraag: wat is er binnen onze provincie al op het gebied van prikkelarm sporten en bewegen en waar liggen welke behoeften?
Om (de kansen van) het prikkelarme sportaanbod in kaart te brengen, heeft SSNB vervolgens gesprekken gevoerd. Deze gesprekken waren zowel met sportaanbieders die wél al prikkelarm sport- of beweegaanbod hebben, als aanbieders die interesse hebben om prikkelarm aanbod op te zetten en aanbieders die hier nog niet klaar voor zijn (bijvoorbeeld omdat er andere zaken zijn die de voorrang verlenen). Ondanks de verschillende behoeften rondom prikkelarm aanbod was er één gemene deler: er was meer kennis nodig rondom dit onderwerp.
Na het succesvol aanvragen van een subsidie bij de Hersenstichting, werd vervolgens een training ontwikkeld en als pilot in Noord-Brabant uitgevoerd.
Sanne van Mierlo:
“Het doel van deze scholing is om 1) de deelnemers kennis te geven over de basisprincipes van prikkelverwerking en overprikkeling, 2) de deelnemers te leren hoe overprikkeling voor mensen kan zijn door middel van het inzetten van en ervaringsdeskundige en 3) de deelnemers vooral heel veel (praktische) tips mee te kunnen geven hoe zij de sport- en beweegomgeving prikkelvriendelijker kunnen maken”.
De pilot in Noord-Brabant, die bestond uit vier 4 gratis trainingen, was een groot succes. Zo gaf één van de deelnemers aan:
“De scholing geeft mij op een simpele manier informatie waarmee ik naar anderen toe kan gaan om samen met hen zorg te dragen voor het prikkelarmer maken van sport en bewegen zodat iedere inwoner mee kan doen”
Na de positieve ervaringen in Brabant, nam ook de vraag in de rest van het land toe. “Wij merken dat de landelijke behoefte naar scholing op dit thema steeds groter wordt. We ontvangen namelijk steeds meer verzoeken vanuit verschillende uithoeken van Nederland. Het onderstreept voor ons de behoefte en zijn dan ook druk bezig om de scholing zo snel mogelijk succesvol landelijk uit te rollen”, aldus Sanne.
Doordat Sportkracht12 het landelijke dekkende netwerk heeft én iedere provinciale sportorganisatie één of meerdere strategische experts en/of uitvoerende sportprofessionals op dit thema in dienst heeft, biedt dit een mooi platform en netwerk om deze scholing vanaf begin 2025 zo snel mogelijk landelijk uit te rollen.
Daarbij wordt ervoor gezorgd dat er in het hele land voldoende gekwalificeerde trainers zijn die de scholing mogen verzorgen. Hiervoor vond begin maart 2025 een train-de-trainer cursus plaats wat zorgde voor maar liefst 19 nieuwe trainers verspreid over het hele land die deze scholing vanaf nu mogen verzorgen.
In 2025 wordt in iedere provincie de scholing eenmalig gratis aangeboden. De training richt zich voornamelijk op buurtsportcoaches, trainers bij sport- en beweegaanbieders en andere sportprofessionals. In de meeste regio’s worden de specifieke datum op dit moment gepland. Voor meer informatie verwijzen we je dan ook door naar de provinciale sportorganisatie in jouw provincie.
Twee jaar geleden is de Gelderse Sport Federatie (GSF) gestart met een nieuw programma genaamd Gezond door Sport en Bewegen. Samen met Rosa Holtslag-Roelvink (programma- en projectleider van het thema Gezond door Sport en Bewegen bij de GSF) leggen we in dit artikel uit wat dit programma inhoudt, waarom inzetten op preventie en gezondheid belangrijk(er) wordt én hoe Sportkracht12 kansrijke projecten binnen dit thema landelijk kan uitrollen.
Het programma Gezond door Sport en Bewegen kent grofweg twee pijlers:
Rosa Holtslag-Roelvink, Gelderse Sport Federatie
Wij geloven in de preventieve kracht van sport en bewegen. Dit om zowel ziekte als zorg te ontlasten en te voorkomen, als om vitaler een operatie tegemoet te treden, verergering van ziekte af te wenden en/of nog sneller te herstellen. De wijk en het zorglandschap zien we als belangrijke vindplek voor doelgroepen waarvoor meer bewegen goed zou kunnen werken, maar die wel een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken.
De beweegcoach vormt in die steun een belangrijke schakel. Juist voor diegene die niet bekend zijn met sport en bewegen, die drempels ervaren of waarvoor het aanbod nog niet toereikend is. De beweegcoach schakelt met zowel inwoners als professionals uit eigen én andere domeinen om de (verwijs)ketens te ontsluiten, beweegaanbod in kaart te brengen en nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Het is iemand die de tijd heeft een persoonlijk gesprek te voeren en maatwerk te leveren. Daarnaast is de beweegcoach een verbinder en brenger van het goedkoopste medicijn tegen chronische aandoeningen en mentale- en leefstijlgerelateerde ziekten.
Met het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) liggen veel kansen voor de sport- en beweegsector voor het oprapen. Maar ondanks dat in elke ketenaanpak sport en bewegen een cruciale rol kan spelen, heeft nog niet elke gemeente een beweegcoach (of beweegmakelaar) optimaal gefaciliteerd of überhaupt in dienst. Terwijl, zoals eerder gezegd, deze beweegcoach juist het maatwerk kan leveren en de meest kwetsbare en inactieve inwoners in beweging kan krijgen. Uiteindelijk gebeurt het namelijk allemaal lokaal en dicht bij huis, in de leefomgeving van de inwoner.
Het wel of niet inzetten van een beweegcoach brengt vaak vraagstukken met zich mee als capaciteit en middelen. We begrijpen dat natuurlijk, maar zien liever dat er van tevoren al goed wordt nagedacht over de lange termijn visie. De inzet van de beweegcoach(es) kan hier dan een logisch vervolg op zijn. Het zit hem meer in het durven maken van bepaalde keuzes, een bredere kijk op gezondheid aanmeten en/of creatief en slimmer met budgetten omgaan.
Rosa:
‘’IZA en zorgtransformatie gaat niet alleen om een andere inrichting van het zorgdomein, maar ook over het durven overhevelen van middelen van zorg naar preventie en welzijn’’
Sportkracht12, en daarmee de 12 provinciale sportorganisaties die hierbinnen samenwerken, willen natuurlijk een bijdrage leveren aan belangrijke maatschappelijke uitdagingen, zoals de steeds hogere zorgkosten en het stijgend aantal chronische, mentale en leefstijl gerelateerde aandoeningen. Sport en bewegen is hierin een effectieve en goedkope oplossing waar inwoners zelf de sleutel tot hebben.
Provinciale sportorganisaties kunnen hierin een (grote) rol spelen. Zo ziet ook de Gelderse Sport Federatie, zich als spelmaker, aanvoerder, aanjager, verbinder en uitvoerder binnen de provincie Gelderland, in diens regio’s en gemeenten. Binnen hun programma Gezond door Sport en Bewegen zijn ze de afgelopen tijd diverse kansrijke samenwerkingen, pilots en projecten gestart:
Deze projecten hebben allemaal als doel nog meer mensen in beweging te brengen. Mensen die we door de samenwerking met zorgpartijen veel beter weten te bereiken of waar we in opdracht van deze partners extra in kunnen investeren. We pakken dan de rol van kwartiermaker, netwerkmanager, procesbegeleider of projectleider. In deze opdrachten zie je echt de kracht van domeinoverstijgend samenwerken terugkomen.
Rosa:
‘’De oplossing voor minder zorgkosten en handen aan het bed is meer investeren in preventie. Sport en bewegen is het goedkoopste medicijn’’
Door de samenwerking van alle provinciale sportorganisaties binnen Sportkracht12 kunnen kansrijke initiatieven en projecten, zoals die van de Gelderse Sport Federatie, bij succes worden opgeschaald naar landelijk niveau. De professionals binnen de provinciale sportorganisaties spreken hun collega’s uit het land, via zogenoemde expertteams, gedurende het jaar geregeld. Ook het expertteam Preventie & Gezondheid komt regelmatig bij elkaar en hierdoor zijn de lijnen kort. Zodra een project of dienst in een bepaalde provincie goed werkt, hebben we heel vlot de mogelijkheid om dit naar het volgende niveau te brengen en deze landelijk uit te rollen. Het vinden van de juiste samenwerking en financiering heeft daarbij altijd onze aandacht. Dit is soms een uitdaging, maar die gaan we graag samen aan!
Ben je na het lezen van dit artikel op zoek naar meer informatie rondom het thema preventie en gezondheid? Wij helpen je graag een eind op weg:
Sinds 2020 biedt het Volwassenenfonds Sport & Cultuur volwassenen die leven rond het bestaansminimum mogelijkheden om structureel deel te nemen aan sport- of cultuuractiviteiten. Ondertussen zijn er afgelopen jaar landelijk al meer dan 15.000 aanvragen goedgekeurd en wordt het fonds door steeds meer gemeenten in Nederland omarmd o.a. door de inzet van de provinciale coördinatoren die bij de 12 provinciale sportorganisaties werkzaam zijn. Mede door hun energie zijn er inmiddels al meer dan 100 gemeenten aangesloten.
In 2025 viert het Volwassenenfonds Sport & Cultuur haar vijfde verjaardag. Hoog tijd om eens verder in te zoomen op het succes van het fonds en hoe Sportkracht12 bijdraagt aan de groei hiervan. Tessa Brouwer (landelijk coördinator Volwassenenfonds Sport & Cultuur), Rianne Schöder & Patrick Vader (SportZeeland) en Nynke Zijlstra & Mieke Zijl (SportDrenthe) vertellen over de fysieke en sociale impact, de rol van de provinciale sportorganisaties én benadrukken hoe belangrijk het is dat meer gemeenten zich gaan aansluiten bij het fonds.
In 2019 gaf meer dan 40% van de gemeenten in een landelijke enquête aan behoefte te hebben aan een soortgelijk fonds als het toen al bestaande Jeugdfonds Sport & Cultuur, maar dan voor volwassenen. Deze uitvraag was voor Team Sportservice hét signaal om met pilotgemeenten aan de slag te gaan. Nadat deze pilot een succes bleek, werd al snel het Volwassenenfonds Sport & Cultuur opgericht.
Omdat Team Sportservice onderdeel is van Sportkracht12, was het direct voor de hand liggend om het Volwassenenfonds Sport & Cultuur vervolgens landelijk uit te rollen, in samenwerking met Sportkracht12. Binnen Sportkracht12 zijn immers alle provinciale sportorganisaties (afgekort: PSO) met elkaar verbonden. Voor hen was het niet lang nadenken of er kansen lagen voor het fonds in hun provincies.
Patrick Vader (Manager Sport & Bewegen bij SportZeeland) vertelt bijvoorbeeld: “Als organisatie vinden wij het belangrijk dat iedereen in onze samenleving, ongeacht hun financiële situatie, toegang heeft tot sport en cultuur. Bovendien sluit het Volwassenenfonds perfect aan bij onze missie om drempels weg te nemen en inclusiviteit te bevorderen”. Daar sluit Mieke Zijl (Directeur-Bestuurder SportDrenthe) zich helemaal bij aan en voegt toe: “Door de focus op sociale inclusie, gezondheid en participatie, draagt het fonds bij aan de missie van SportDrenthe: met de inzet van Sport en Bewegen iedereen in Drenthe inspireren om in beweging te komen en te blijven, zodat we bijdragen aan een sterke en vitale samenleving”.
Om ervoor te zorgen dat het Volwassenenfonds Sport & Cultuur op een gestructureerde manier werd uitgerold, werd binnen iedere PSO een provinciaal coördinator aangesteld. Nynke Zijlstra vervult deze rol in provincie Drenthe en vertelt hierover het volgende:
“Ik ben hét aanspreekpunt voor gemeenten en intermediairs, coördineer aanvragen en ondersteun gemeenten bij hun betrokkenheid bij het fonds. Daarnaast zorg ik o.a. voor rapportages en informeer ik niet-aangesloten gemeenten regelmatig over het fonds. En wanneer een nieuwe gemeente wil aansluiten, regel ik alles omtrent de overeenkomst”.
Nynke Zijlstra – SportDrenthe
De provinciale coördinatoren werden, en zijn nog steeds, verantwoordelijk voor de uitvoer van de regeling binnen hun eigen provincie en het contact met de gemeenten. Op deze manier werden vanaf het begin af aan de bestaande sterke regionale en provinciale relaties gebruikt om het fonds uit te rollen, zónder dat er een nieuwe schakel in de keten kwam.
Zo onderstreept ook Tessa:
“De kracht van het Volwassenenfonds Sport & Cultuur is dat het een landelijk platform is dat zich richt op structurele activiteiten waarbij we gebruik maken van de bestaande infrastructuur via de provinciale sportorganisaties naar de gemeenten en inwoners toe”.
Tessa Brouwer – Landelijk coördinator Volwassenenfonds Sport & Cultuur
De provinciale coördinatoren zijn de drijvende krachten achter de het succes binnen hun provincie. Via hun bestaande netwerk binnen Sportkracht12 spreken zij ook regelmatig met de andere provinciale coördinatoren en dat wordt als zeer positief ervaren. Nynke:
“De samenwerking is van grote waarde, omdat we ervaringen en goede voorbeelden met elkaar uitwisselen; zo hebben we bijvoorbeeld van SportZeeland een format ontvangen om cijfers op een leuke en toegankelijke manier te presenteren aan gemeenten. Het delen van kennis en ervaringen draagt niet alleen bij aan het vergroten van ons bereik, maar versterkt ook de samenwerking met intermediairs, gemeenten en aanbieders“.
Provinciaal zorgt de coördinator, samen met toegewijde collega’s en intermediairs binnen de aangesloten gemeenten, ervoor dat drempels om deel te nemen aan sportieve of culturele activiteiten voor duizenden mensen worden verlaagd of zelfs weggenomen en dat aanvragen van inwoners snel en goed worden behandeld. Dat leidt tot veel inspirerende verhalen en successen, niet alleen op fysiek vlak maar juist ook op sociaal gebied.
Zo vertelt Nynke over hoe het fonds voor hun inwoners niet alleen bijdraagt aan de fysieke gezondheid, maar ook zorgt voor sociale impact: “Ik hoorde van een intermediair onlangs het verhaal van een inwoner die via het fonds lid werd van een dansgroep. Door deze deelname veranderde vervolgens niet alleen zijn gezondheid, maar deed hij ook veel nieuwe sociale contacten op”. Verhalen als deze benadrukken de rol van sport en bewegen en hoe dit bijdraagt aan de fysieke en mentale gezondheid.
Ook in Zeeland groeit het Volwassenenfonds Sport & Cultuur hard. Zo was eind 2024 77% van de Zeeuwse gemeenten aangesloten bij het fonds en zijn ze goed op weg om in 2025 de 100% te bereiken. Daarnaast zien zij ook een flink stijgende lijn in het aantal aanvragen dat in de afgelopen jaren door inwoners is gedaan.
“Een hoogtepunt was de uitreiking van de 1000e aanvraag van een inwoner, een mijlpaal die voor ons nogmaals bevestigde hoe belangrijk en effectief het fonds is. De desbetreffende mevrouw was die dag ook aanwezig en gaf aan dat ze veel plezier ervaarde door weer sportief bezig te zijn. Haar fysieke gezondheid was verbeterd en ze had veel meer zelfvertrouwen gekregen.”, aldus Rianne.
Met het vijfjarig jubileum op de agenda, kijkt Tessa vol trots terug op de afgelopen jaren. Tessa:
“Ik ben er het meest trots op dat we in 5 jaar tijd al zoveel hebben bereikt en hoe we dit met alle provinciale sportorganisaties zo sterk hebben neergezet. Hierdoor hebben we gewoon meer dan 15.000 mensen de kracht van sport en cultuur kunnen laten ervaren! Als we geen samenwerking hadden met Sportkracht12, hadden we nooit de vliegende start gehad die we nu hebben gemaakt”.
Ook de komende vijf jaar zetten (de professionals van) Sportkracht12 en het Volwassenenfonds Sport & Cultuur zich in om nóg meer gemeenten aan te laten sluiten bij het fonds. En dat is nodig:
“Doordat meer gemeenten zich aansluiten, vergroten we niet alleen de impact maar bouwen we aan een infrastructuur waarin iedereen een plek heeft. Samen verlagen we drempels voor deelname aan sport en cultuur, versterken we sociale cohesie en zorgen we ervoor dat volwassenen de kans krijgen om te bewegen, te groeien en te genieten van cultuur”, aldus Mieke.
Ben je op zoek naar meer informatie over (de mogelijkheden van) het Volwassenenfonds Sport & Cultuur binnen jouw gemeente? Ga dan naar de website van het Volwassenenfonds of neem contact op met de provinciale sportorganisatie in jouw provincie.
Benieuwd of jouw gemeente al is aangesloten? Raadpleeg hier dan meteen de gemeentechecker.
MDT (Maatschappelijke Diensttijd) is een initiatief van de Nederlandse Rijksoverheid, in samenwerking met jongeren en organisaties uit verschillende sectoren van de samenleving. Dit initiatief daagt jongeren uit om zich in te zetten voor de maatschappij, terwijl zij tegelijkertijd persoonlijke vaardigheden ontwikkelen en hun netwerk uitbreiden.
Een van de projecten binnen de Maatschappelijke Diensttijd is Wereldmeiden – Wereldgozers. In dit project nemen jongeren tussen de 14 en 28 jaar, jongeren met een vluchtelingenstatus mee naar verschillende sportverenigingen binnen hun gemeente. De insteek van Wereldmeiden – Wereldgozers MDT? Op een gezonde, leuke en sportieve manier elkaar én elkaars cultuur leren kennen, nieuwe sociale contacten op doen en de jongeren kennis laten maken met de sport en de sportinfrastructuur in Nederland.
Bijna alle provinciale sportorganisaties leveren een bijdrage aan dit project, bijvoorbeeld door provinciale en/of gemeentelijke coördinatie van het project. We ervaren in deze rollen de toegevoegde waarde van MDT-projecten, waaronder Wereldmeiden – Wereldgozers.
Mede dankzij deze inspanningen ondersteunen wij MDT (Maatschappelijke Diensttijd), zeker nu het voortbestaan van Maatschappelijke Diensttijd onder druk staat. Laten we samen streven naar nog meer kansen voor jongeren om zich o.a. via sport te ontwikkelen en zich in te zetten voor anderen. Zo bouwen we samen aan een betere toekomst voor iedereen.
Voor meer informatie over de impact van de Maatschappelijke Diensttijd, bekijk de factsheet hieronder.
